Электрондық құжат айналымының бизнестегі артықшылықтары, нарыққа өнімді бірінші болып шығарудың маңызы, платформаның жақын болашақта ұсынатын жаңа шешімдері және tech саласындағы әйелдерге қиындықтар туралы Гаухар Зайтбекова мен idocs CEO-сы Шынар Галиева әңгімеледі.
idocs қалай құрылды және ол Қазақстандағы электрондық құжат айналымын ұсынатын алғашқы сервис ретінде қалай қалыптасты?
Гаухар Зайтбекова: idocs-қа дейін мен жұмысқа тұрып, кәсіпкерлікпен айналыстым, бірақ бір сәтте өз ісімді жасағым келетіні анық болды. Алғашында Қазақстанда жеке тұлғаларға қызмет көрсететін маркетплейс құру идеясын ойладық, бірақ кейін оны бизнестің де пайдалана алатындығын түсіндік. Өнімді жасағанда біз үлкен көлемдегі қағаз жұмысымен бетпе-бет келетінімізді түсіндік. Бізге автоматтандыру қажеттілігі айқын болды.
Нарықта осы процестерді автоматтандыру шешімдерін іздестірдік, бірақ оларды таба алмадық. Осылайша, біз осындай шешімді жасау идеясын ойлап тауып, оны бөлек платформаға шығаруға шешім қабылдадық. idocs 2016 жылы нарыққа шықты, және бұл Қазақстанда контрагенттер арасында заңды құжаттарды ЭЦП арқылы қол қою мүмкіндігімен алмасуға арналған алғашқы шешім болды.
Шынар Галиева: Мен командаға 2019 жылы қазан айында қосылдым. Платформаның келесі итерациясын жасау және қызметті ыңғайлы, икемді және түсінікті ету үшін продакт-менеджер ретінде келдім. Бірақ менің ойымша, команда 10 жыл бұрын маркетплейс құрған кезде нарық әлі ондайға дайын болмады. Сонымен қатар, ЭДО ұсынатын платформа сұраныстан озып кетті. Уақыт өте келе, әсіресе пандемия кезіндегі карантиннің фонында, бизнес цифрлық процестерге көшу қажеттілігін түсіне бастады. idocs бұл түсінік келгенге дейін іске қосылды, бірақ өнім сұранысқа ие болған кезде, біз оны ұсынған едік.
Қазір ЭДО нарығында бәсекелестік деңгейі қаншалықты жоғары және сіздің компанияңыздың негізгі бәсекелестік артықшылықтары неде?
Гаухар Зайтбекова: Біз нарықта алғашқы болдық, алғашқы бәсекелестеріміз 2-3 жылдан кейін ғана пайда болды. Қазір бәсекелестік артып келеді, бірақ барлық ойыншылар негізінен әртүрлі нишалар үшін күресіп жатыр. Автоматтандыру мен процестерді оңтайландырудың жылдам дамығанын ескере отырып, нарық болашақта тезірек дамитын болады.
Шынар Галиева: Біз, әрине, бәсекелестерімізге қарап, талдаймыз, бірақ бәрібір клиенттерімізге ең жақсы өнімді ұсынуға шоғырланғанбыз. Біздің компания өте клиентке бағытталған: біз жоғары сапалы қызмет көрсетеміз және барлық клиенттерге, олардың орта, шағын немесе ірі бизнес екеніне қарамастан, бірдей көңіл бөлеміз.
Бізді бәсекелестерден ерекшелендіретін ең маңызды нәрсе - idocs-тың ақпараттық қауіпсіздік стандарттарының өте жоғары болуы. Бұл біздің үшін принципті мәселе. Біз американдық компанияларда бірнеше рет аудит өткіздік, ал осы жылы мемлекеттік техникалық сертификат алдық, бұл бізді өте қуантады.
Сонымен қатар, біздің платформа пайдаланушылар үшін ең интуитивті болып табылады. Ол кез келген компанияның өздігінен тіркелуіне мүмкіндік беретіндей етіп жасалған, ал адамдар құжаттарды қол қоюға және жасауға көп уақыт жұмсамайды. Бізде API бар - бұл біздің клиенттерімізге idocs платформасының барлық мүмкіндіктерін өзінің бір терезе режимінде пайдалануға мүмкіндік беретін әдістер тізімі.
Біз сондай-ақ заңды маңызы бар халықаралық электрондық құжат айналымын - МЭДО-ны іске қосқан елдегі бірінші компаниямыз. Қазіргі уақытта бұл Қазақстан мен Ресей арасында мүмкін - республиканың сыртқы сауда айналымы ең жоғары және экономикалық ынтымақтастық дамыған ел. Алдағы уақытта біз МЭДО-ны басқа елдерге кеңейтуді жоспарлап отырмыз. Атап айтқанда, біз Өзбекстан, Қырғызстан, Түркия және Әзербайжанға қызығамыз.
ЭДО бизнестің қандай артықшылықтары мен пайдасын әкеледі және Қазақстан бизнесі оларды қаншалықты бағалады?
Шынар Галиева: ЭДО қағазбастылықтан құтқарады - құжаттарды басып шығару, бір жерге жүгіру, басшыңыздың сапардан қайтып оралуын немесе құжаттардың барлық келісім кезеңдерінен өтуін күтудің қажеті жоқ. ЭДО уақытты оңтайландырады, қазіргі уақытта ең қымбат ресурс болып табылады.
ЭЦП көмегімен онлайн форматта құжаттарды жасау және қол қою тек 1-5 минутты алады.
Сонымен қатар, ЭДО - сақтау ресурстарын оңтайландыру. Бухгалтерлік құжаттардың мерзімі 3 жыл, еңбек келісімшарты 75 жыл, ал құрылыс құжаттары 100 жыл және одан да көп болуы керек. Ірі компаниялар үшін бұның бәрі үлкен архивтерге айналады, ал idocs осы мәселені шешеді.
Тағы бір маңызды сәт - ЭДО арқылы көбірек ашықтық пайда болады. idocs-та құжатпен не істесеңіз, бәрі сақталады. Бұл мәліметтерді өзгертуге, қолтаңбаны бұрмалауға, құжаттың мазмұнын өзгертуге болмайды.
Бізде көптеген клиенттік жағдайлар бар, бірақ мен өзімнің сүйікті мысалдарымның бірін келтірейін: Қазақстандағы ірі темекі компанияларының бірі үшін біз кадрлық құжат айналымымен байланысты процестердің 90 пайызын оңтайландырдық. Бұрын олар үшін қандай да бір глобальды өзгерістерге дейін 2 апта кететін, ал idocs енгізілгеннен кейін және барлық процестер автоматтандырылғаннан кейін мерзім 2 күнге дейін қысқарды.
Егер біз сыртқы құжат айналымы туралы айтатын болсақ, клиенттеріміздің арасында көп контрагенттері бар компаниялар бар, және олар көп жабу бухгалтерлік құжаттарды алады. Біздің бухгалтерлерге арналған шешімдеріміз - 1С модульдері, олар компанияның негізі болды, бұл процесті едәуір жеңілдетеді. Бірнеше кликте мыңдаған құжаттарды бір уақытта қол қоюға болады, және бұл автоматты түрде контрагенттерге жіберіліп, олардың 1С-мен синхрондалады.
Гаухар Зайтбекова: Қазақстан бизнесінің ЭДО-ны қаншалықты бағалағанын idocs арқылы жіберілген құжаттардың санының өсуі көрсетеді. Бастапқыда айына 5-10 мың құжат болатын. Қазіргі уақытта - шамамен 100 мың құжат. Ал idocs жұмыс істеген уақыт ішінде платформа арқылы 6 миллионнан астам құжат жіберілді. Біздің 35 000-нан астам клиентіміз бар, олардың арасында ERG, Philip Morris, Toyota, Siemens, Wolt, CDEK, «Додо пицца», Choco, Aviata және басқалары бар. Ірі мәмілелер саны да артып келеді - 2024 жылдың алғашқы жартысында біз «Яндекс.Такси», Halyk Leasing, RG Brands Kazakhstan, Ticketon Events, Carlsberg Kazakhstan, Lamoda, Ozon және басқа компаниялармен келісімшарттар жасадық. Платформада 60 мың пайдаланушы бар.
idocs үшін қандай даму вектор