Қазақстан Республикасының қаржы нарығын реттеу және дамыту агенттігінің хабарлауынша, Қазақстанда тұтынушылық кредиттеу саласы белсенді түрде дамып келеді.
Биылғы жылдың 9 айында тұтынушылық кредиттердің көлемі 24,7% -ға артып, 12,9 трлн теңгеге жетті, ал микроқаржы ұйымдарынан алынған займдар 5,8% -ға өсіп, 1,3 трлн теңгеге жетті. Соңғы үш жылда отандық банктер орташа есеппен жыл сайын 33% -ға, ал микроқаржы ұйымдары 45% -ға өсті.
Бұл жағдай, бір жағынан, тұтыну нарығына оң әсерін тигізіп, бизнестің дамуына ынталандырып, ел экономикасына жалпы жағымды әсер етеді.
Дегенмен, займдардың белсенді берілуі халықтың жоғары борыштылық деңгейінің пайда болу қаупін тудырады. Бұған жол бермеу үшін, 2024 жылы елде бірқатар жаңашылдықтар енгізілді.
Біріншіден , банктер мен микроқаржы ұйымдары азаматтардың борыштық жүктемесін есептеуге міндетті, бұл көрсеткіш олардың табысының 50%-ынан аспауы тиіс. Биыл сәуірден бастап борыштық жүктеме коэффициентін есептеу талаптары барлық заемшылар мен барлық займдарға қатысты – бұған дейін бұл кепілдік займдары мен жоғары табысы бар азаматтарға қатысты емес еді.
Сонымен қатар, заемшының табысын бағалау критерийлерінен коммуналдық қызметтер, интернет-дүкендердегі сатып алулар, мүліктің болуы алынып тасталды. Бұл шаралар займдарды өтеу үшін жеткілікті табысы жоқ тұлғаларға кредит беруін болдырмауға бағытталған.
Екіншіден , биылғы 19 маусымда елде заемшылардың құқықтарын қорғауды күшейтетін заң қабылданды. Оның аясында:
Сонымен қатар, биыл енгізілген талап бойынша заемшының 1 000 МРП ( 3 692 000 теңге ) сомасынан асады деп саналатын тым үлкен кредиттерді рәсімдеу үшін жұбайының рұқсатын алуы қажет. Кәсіпкерлер үшін бұл "шек" кредиттеу түріне байланысты 2 710-нан 27 000 МРП-ға дейін өзгеріп тұрады.
Агенттік бұл шаралардың халықтың борыштық жүктемесін одан әрі төмендетуге және қаржы қызметтерін тұтынушылардың құқықтық қорғалуын айтарлықтай күшейтуге ықпал ететініне сенеді.