Ұлттық банк төрағасы Тимур Сулейменов инфляцияның жеделдеуіне әсер ететін ішкі проинфляциялық факторларды атады, деп хабарлайды Kapitak.kz бизнес ақпарат орталығының тілшісі Ұлттық банктің баспасөз қызметіне сілтеме жасап.
«Көрсеткіш әлі де Ұлттық банктің 5% мақсатынан алыс. Ұзақ уақыт бойы баяулаудан кейін инфляция 2024 жылдың қазанында 8,5% -ға жеделдеді», - деді ол Мәжіліс пленарлық отырысында «2024-2026 жылдарға арналған республикалық бюджет туралы заңға өзгерістер мен толықтырулар енгізу туралы» заң жобасын қарау кезінде.
Инфляцияның жеделдеуіне ең үлкен үлесті ақылы қызметтердің инфляциясы – 14,3% қосуда, бұл «Инвестицияға тариф» бағдарламасының аясында және кейбір нарықтық қызметтердің қымбаттауына байланысты. Тауарлардың азық-түлік емес бағаларының өсуі де жеделдеді – өндіріс шығындары мен импорттық бағалардың өсуі жағдайында 7,8%. Азық-түлік тауарларының дезинфляциясы инфляцияға тежеуші әсер етеді – 4,9%.
«2024 жылдың қорытындысында инфляцияны 8-9% аралығында күтеміз. Сыртқы секторда және экономика ішінде болжамның елеулі тәуекелдері бар екенін атап өткім келеді. Ішкі проинфляциялық факторлар арасында Ұлттық қордан трансферттер көлемінің қайта қаралуын ерекше атап өткім келеді. Бюджет Ұлттық қордан трансферттерге едәуір тәуелді екенін атап өту қажет. Нәтижесінде – мұнайдан тыс тапшылық жоғары деңгейде қалып отыр. Бұл Қазақстан үшін мемлекеттік қаржылардың теңгерімділігінің маңызды көрсеткіші», - деп атап өтті Тимур Сулейменов.
Ол 2024 жылы Ұлттық қордан тікелей трансферттердің көлемі 5,6 трлн теңгені, ал жалпы қаражатты алу 6 трлн теңгеден асатынын еске салды.
«Нәтижесінде Ұлттық қордан түсімдер мен алу арасындағы теңгерім теріс болып отыр – алулар түсімдерден асып түседі. Біз бұл елеулі проинфляциялық фактордың монетарлық саясатты тезірек жұмсартуға, базалық мөлшерлемені төмендетуге, яғни банктердің, соның ішінде бизнестің кредиттік мөлшерлемесін төмендетуге мүмкіндік бермейтінін талқыладық. Осыған байланысты, республикалық бюджеттегі мұнайдан тыс кірістерді арттыру және мемлекеттік бюджет балансын теңгеру үшін жаңа Салық кодексін жүйелік шараларды қабылдау құралы ретінде қолданудың өте маңызды екенін есептейміз», - деді Ұлттық банк төрағасы.
Ол инфляция – халықтың сатып алу қабілетіне және экономиканың тұрақтылығына әсер ететін негізгі фактор екенін атап өтті. Тұрақсыз және жоғары инфляция жинақтардың және азаматтардың табыстарының құнсыздануына әкеледі. Бизнестің ұзақ мерзімді жоспарлауы қиынға соғады.